Table of Contents
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহ History of Revolt of 1857 in Assamese
ভাৰত ২০০ বছৰ ধৰি ব্ৰিটিছ শাসনৰ অধীনত আছিল। স্বাধীনতাৰ যুঁজ সহজ নাছিল আৰু নিশ্চিতভাৱে এদিনত জিকিব পৰা নাছিল। বহুতো বিদ্ৰোহ জিকিছিল আৰু পৰাজিত হৈছিল যাৰ ফলত ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ মুহূৰ্ত টো হৈছিল। এটা মুখ্য আছিল ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহ যাক স্বাধীনতাৰ প্ৰথম যুদ্ধ আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামীসকলৰ প্ৰথম হাৰ বুলিও জনা যায়। এই ব্লগত, আপুনি 1857 চনৰ বিদ্ৰোহ, ইয়াৰ কাৰণ আৰু বিফলতা আৰু ই কেনেদৰে অন্যান্য ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় আন্দোলনৰ আগজাননী হৈ পৰিছিল তাৰ বিষয়ে শিকিব।
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ পৰিচয়
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহ প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৮৫৭ চনৰ ১০ মে তাৰিখে মিৰাটত চিপাহী বিদ্ৰোহৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা হৈছিল। বিদ্ৰোহ টো এবছৰ ধৰি চলিছিল কিন্তু অসফল হৈছিল। বিপ্লৱে সেই মুহূৰ্তত প্ৰয়োজনীয় বহুতো পৰিৱৰ্তন আনিছিল। এই বিদ্ৰোহৰ এটা মুখ্য আকৰ্ষণ আছিল যে ই ভাৰতত ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীটো বিলুপ্ত কৰিছিল। ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু উত্তৰ অংশই ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। বিভিন্ন কাৰণ আছিল যিয়ে ভাৰতীয়সকলক বান্ধি ৰাখিছিল। ইয়াক চিপাহী বিদ্ৰোহ, ভাৰতীয় বিদ্ৰোহ আৰু মহা বিদ্ৰোহ বুলিও জনা গৈছিল।
1857 চনৰ ভাৰতীয় বিদ্ৰোহৰ কাৰণসমূহ
1857 চনত বিদ্ৰোহৰ 4 টা মুখ্য কাৰণ ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক, সামৰিক আৰু সামাজিক কাৰণৰ ওপৰত আধাৰিত আছিল। ইয়াত সকলো বিৱৰণ দিয়া হৈছে।
ৰাজনৈতিক কাৰণ –
১৮৪০ ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে, লৰ্ড ডালহৌচিয়ে লেপছৰ মতবাদ জাপি দিছিল। ইয়াৰ অধীনত, কোনো শাসকক কোনো সন্তান তুলি ল’বলৈ অনুমতি দিয়া নহ’ব আৰু কেৱল সঁচা আৰু প্ৰাকৃতিক উত্তৰাধিকাৰীৰ শাসন কৰাৰ অধিকাৰ আছে। ৰাজনৈতিক কাৰণটো আছিল ব্ৰিটিছ নীতিযেনে ডক্টৰিন অফ লেপছৰ সম্প্ৰসাৰণ। যদি এজন শাসকৰ পুৰুষ উত্তৰাধিকাৰী অবিহনে মৃত্যু হয় আৰু পূৱ ভাৰতৰ কোম্পানীৰ অধীনত থাকে তেন্তে ইয়াক সংযুক্ত কৰা হ’ব।
অৰ্থনৈতিক কাৰণ –
কৃষক আৰু কৃষকসকল বিভিন্ন ব্ৰিটিছ সংস্কাৰৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছিল। তেওঁলোকক গধুৰ কৰ পৰিশোধ কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু যিসকলে কৰ বা ঋণ পৰিশোধ কৰিবলৈ অক্ষম আছিল তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ ভূমি ব্ৰিটিছসকলৰ ওচৰত সমৰ্পণ কৰিব লগা হৈছিল। নিৰন্তৰ ভাৰতীয়সকলে ভাৰতীয় হস্তশিল্পসামগ্ৰীৰ সৈতে ব্ৰিটিছ উদ্যোগ যন্ত্ৰ নিৰ্মিত সামগ্ৰীৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতা কৰিব লাগিব।
সামৰিক কাৰণ –
ভাৰতীয় চিপাহীসকলক ইউৰোপীয় চিপাহীতকৈ কম পৰিশোধ কৰা হৈছিল। ভাৰতীয়সকলক মেনিয়েল বুলি গণ্য কৰা হৈছিল আৰু দৰমহা, পেঞ্চন আৰু পদোন্নতিৰ ক্ষেত্ৰত ইউৰোপীয় চিপাহীসকলক যথেষ্ট গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল।
সামাজিক কাৰণ –
ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে সতী প্ৰথা বাতিল কৰে, বাল্য বিবাহ কৰে আৰু বিধৱাক পুনৰ বিবাহত উদগনি দিয়ে, সেই সময়ত ইয়াক ভাৰতীয় পৰম্পৰাৰ বাবে ভাবুকি হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল। ব্ৰিটিছসকলে বিচাৰিছিল যে হিন্দু আৰু মুছলমান ধৰ্মখ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ ৰূপান্তৰিত হওক।
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ তাৎক্ষণিক কাৰণ
সকলো কাৰণৰ সৈতে সৈনিকসকলক ক্ষুব্ধ কৰাৰ তাৎক্ষণিক কাৰণ আছিল যেতিয়া ‘এনফিল্ড’ ৰাইফল প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আগতে সৈন্যসকলে তেওঁলোকৰ ৰাইফলৰ সৈতে গান পাউডাৰ আৰু গুলী কঢ়িয়াই নিব লগা হৈছিল। বন্দুক ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সময় সাপেক্ষ আছিল, ব্ৰিটিছসকলে এনফিল্ড ৰাইফল গান আৰু কাৰ্ট্ৰিজ প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল। কাৰ্ট্ৰিজটো নলাকাৰ আকৃতিত আছিল আৰু ওপৰত গাঁঠি আছিল আৰু শেষত সঠিক পৰিমাণৰ বাৰুদ আৰু বুলেটেৰে ভৰ্তি আছিল। সৈন্যসকলে কেৱল কাৰ্ট্ৰিজটো ছিঙিব লগা হৈছিল আৰু তাৰ পিছত ৰাইফল ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সাজু হৈছিল, ই যথেষ্ট সময় ৰাহি কৰিছিল। এটা উৰাবাতৰি আছিল যিয়ে জাগ্ৰত কৰিছিল যে কাৰ্ট্ৰিজটো গাহৰি আৰু গৰুৰ চৰ্বিৰে গ্ৰীজ কৰা হৈছিল। গাহৰিটো মুছলমানসকলৰ ক্ষেত্ৰত নিষিদ্ধ আৰু গৰুটো হিন্দু ধৰ্মত পবিত্ৰ। ভাৰতীয় সৈন্যসকলে কাৰ্ট্ৰিজ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল আৰু সৈনিকসকলকো শাস্তি দিয়া হৈছিল।
1857 চনৰ বিদ্ৰোহৰ প্ৰভাৱ
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহ সফল হোৱা নাছিল কিন্তু ভাৰতৰ ওপৰত এক বৃহৎ প্ৰভাৱ সৃষ্টি কৰিছিল। মুখ্য প্ৰভাৱটো আছিল ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ বিলুপ্তি, ভাৰত ব্ৰিটিছ কৰ্তৃত্বৰ প্ৰত্যক্ষ নিয়ন্ত্ৰণত আছিল, ভাৰতীয় প্ৰশাসন প্ৰত্যক্ষভাৱে ৰাণী ভিক্টোৰিয়াৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল। ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহে সৃষ্টি কৰা দ্বিতীয় প্ৰভাৱটো আছিল ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত একতা আৰু দেশপ্ৰেম বিকাশ কৰা। কৃষকসকলও সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত আছিল। সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত থকা নিষেধাজ্ঞাসমূহো জড়িত আছিল। স্বাধীনতা সংগ্ৰামত সংবাদ মাধ্যমই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ই ভাৰতীয়সকলক শিক্ষিত কৰা, তেওঁলোকক প্ৰভাৱিত কৰা আৰু চৰকাৰী নীতিৰ বিষয়ে অৱগত কৰাত সহায় কৰিছিল। Revolt of 1857 in Assamese
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ কেন্দ্ৰসমূহ
বিদ্ৰোহটো পাটনাৰ চুবুৰীয়াঅঞ্চলৰ পৰা ৰাজস্থানৰ সীমালৈকে সমগ্ৰ অঞ্চলটোত বিয়পি পৰিছিল। এই অঞ্চলবোৰত বিদ্ৰোহৰ মুখ্য কেন্দ্ৰ যেনে কানপুৰ, লক্ষ্ণৌ, বৰেলী, ঝান্সি, গোৱালিয়ৰ, আৰু বিহাৰৰ আৰাহ।
লক্ষ্ণৌ – ই অৱধৰ ৰাজধানী আছিল। অৱধৰ প্ৰাক্তন ৰজাৰ অন্যতম বেগম হজৰত মহলে বিদ্ৰোহৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল।
কানপুৰ – এই বিদ্ৰোহৰ নেতৃত্ব দিছিল পেশ্বৱা বাজি ৰাও দ্বিতীয়ৰ দত্তক পুত্ৰ নানা চাহেবে।
ঝান্সি – বিশ বছৰীয়া ৰাণী লক্ষ্মী বাইয়ে বিদ্ৰোহীসকলক নেতৃত্ব দিছিল যেতিয়া ব্ৰিটিছে তেওঁৰ দত্তক পুত্ৰৰ ঝান্সিৰ সিংহাসনত দাবী মানি ল’বলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল।
বিহাৰ – বিহাৰৰ জগদিছপুৰৰ ৰাজকীয় ঘৰৰ অন্তৰ্ভুক্ত কুঁৱৰ সিঙে এই বিদ্ৰোহৰ নেতৃত্ব দিছিল।
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ বিফলতা
এই বিদ্ৰোহ ভাৰতীয় ইতিহাসত এক অসাধাৰণ ঘটনা আছিল, কিছুমান ডাঙৰ ত্ৰুটিৰ বাবে বিদ্ৰোহৰ ফলাফল অসফল হৈছিল। ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ বিফলতাৰ সকলো কাৰণ ইয়াত দিয়া হৈছে:
- ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ এটা কাৰণ আছিল যে কোনো নেতা নাছিল। সেই মুহূৰ্তটোৰ প্ৰয়োজনআছিল এজন নেতা যি পৰিকল্পনাটো নেতৃত্ব দিব আৰু কাৰ্যকৰী কৰিব পাৰে।
- কিছুমান ঠাইত, কেৱল চিপাহীসকলে বিদ্ৰোহ কৰিছিল আৰু সাধাৰণ লোকসকলৰ পৰা কোনো সমৰ্থন পোৱা নাছিল। ১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহত মানুহৰ সমৰ্থনৰ অভাৱ আছিল
- ভাৰতীয় ৰাজ্যসমূহৰ শাসকসকলে ভাৰতীয়সকলক সমৰ্থন কৰা নাছিল আৰু বিদ্ৰোহ দমন কৰিছিল
- কোনো ঐক্য নাছিল, উত্তৰ অঞ্চলটো 1857 চনৰ বিদ্ৰোহত সক্ৰিয় আছিল আনহাতে দক্ষিণৰ ৰাজ্যবোৰে কোনো অংশ গ্ৰহণ কৰা নাছিল।
- সেই সময়ত বিদ্ৰোহৰ সৈতে জড়িত ভাৰতীয়সকলৰ বিত্তীয় সাহায্য, সঁজুলি আৰু বন্দুকৰ ক্ষেত্ৰত সীমিত সম্পদ আছিল। আনহাতে, ব্ৰিটিছসকলে এনেধৰণৰ কোনো সমস্যাৰ সন্মুখীন হোৱা নাছিল।
List of Leaders
Many leaders took part in the revolt of 1857, here are all the leaders.
| Place | Leaders of the Revolt of 1857 |
| Lucknow | Begum Hazrat Mahal, Birjis Qadir, Ahmadullah |
| Delhi | Bahadur Shah II, General Bakht Khan |
| Barrackpore | Mangal Pandey |
| Bihar | Kunwar Singh, Amar Singh |
| Faizabad | Maulvi Ahmadullah |
| Jhansi | Rani Laxmibai |
| Bijnaur | Mohammad Khan |
| Allahabad & Banaras | Maulvi Liyakat Ali |
| Farrukhabad | Tufzal Hasan Khan |
| Muradabad | Abdul Ali Khan |
| Kanpur | Tantia Tope |
| Mandsor | Firoz Shah |
| Rajasthan | Jaidayal Singh and Hardayal Singh |
| Kullu | Raja Pratap Singh |
| Assam | Kandapareshwar Singh, Manorama Datta |
| Orissa | Surendra Shahi, Ujjwal Shahi |
| Gorakhpur | Rajadhar Singh |
List of British Officials in Revolt of 1857
- General John Nicholson
- Major Hudson
- Sir Hugh Wheeler
- General Neil
- Sir Colin Campbell
- Henry Lawrence
- Major General Havelock
- William Taylor and Eye
- Hugh Rose
- Colonel Oncell
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহৰ ফলাফল
কোম্পানীৰ নিয়মৰ সমাপ্তি: এই বিদ্ৰোহে ভাৰতত ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসনৰ সমাপ্তি চিহ্নিত কৰে
ব্ৰিটিছ মুকুটৰ প্ৰত্যক্ষ শাসন: ভাৰত ব্ৰিটিছ মুকুটৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনত আহিছিল। ১৮৫৮ চনৰ ১ নৱেম্বৰত ৰাণীৰ নামত জাৰী কৰা এক ঘোষণাপত্ৰত লৰ্ড কেনিঙে এলাহাবাদৰ এখন দৰবাৰত এই কথা ঘোষণা কৰে।
ধৰ্মীয় সহিষ্ণুতা: ইয়াক প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া হৈছিল আৰু ভাৰতৰ ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰতি মনোযোগ দিয়া হৈছিল।
প্ৰশাসনিক পৰিৱৰ্তন: গভৰ্ণৰ জেনেৰেলৰ কাৰ্যালয়ভাইচৰয়ৰ দ্বাৰা সলনি কৰা হৈছিল।
সামৰিক পুনৰ্গঠন: ভাৰতীয় সৈন্যৰ সৈতে ব্ৰিটিছ বিষয়াৰ অনুপাত বৃদ্ধি পাইছিল কিন্তু অস্ত্রাগাৰ ইংৰাজৰ হাতত আছিল। বেংগল সেনাৰ আধিপত্য শেষ কৰিবলৈ ইয়াক ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। Revolt of 1857 in Assamese
Best Books
Here are some books you can dig into for more details on the Revolt of 1857.
- Religion and Ideology of the Rebels of 1857 by Iqbal Hussain
- Rebellion, 1857: A Symposium by Puran Chand Joshi
- Great Mutiny by Christopher Hibbert
Conclusion উপসংহাৰ
১৮৫৭ চনৰ বিদ্ৰোহ ভাৰতত ব্ৰিটিছ শাসনৰ ইতিহাসত এক অভূতপূৰ্ব ঘটনা আছিল। ই একত্ৰিত হৈছিল, যদিও সীমিত ধৰণে, ভাৰতীয় সমাজৰ বহুতো শ্ৰেণীএক উমৈহতীয়া কাৰণৰ বাবে। যদিও বিদ্ৰোহে আকাংক্ষিত লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰাত ব্যৰ্থ হৈছিল, ই ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।
You also Read
- অসহযোগ আন্দোলনৰ ইতিহাস
- খেদা আন্দোলনৰ ইতিহাস
- খিলাফত আন্দোলনৰ ইতিহাস
- চম্পাৰন আৰু খেড়া সত্যাগ্ৰহ
- স্বাধীনতা দিৱস
References
- Something I collected from Wikipedia
Learning, Awareness and Education is the purpose of this Blog/Website.
If any mistake or error please kindly inform us, thanks
Thanks 🙏