শিক্ষক, যাক স্কুলৰ শিক্ষক বা আনুষ্ঠানিকভাৱে শিক্ষাবিদ বুলিও কোৱা হয়, তেওঁ এনেকুৱা ব্যক্তি যিয়ে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক পাঠদানৰ অভ্যাসৰ জৰিয়তে জ্ঞান, দক্ষতা বা গুণ আহৰণ কৰাত সহায় কৰে।
অনানুষ্ঠানিকভাৱে শিক্ষকৰ ভূমিকা যিকোনো ব্যক্তিয়ে ল’ব পাৰে (যেনে সহকৰ্মীক কোনো নিৰ্দিষ্ট কাম কেনেকৈ কৰিব লাগে দেখুৱাওঁতে)। কিছুমান দেশত স্কুলীয়া বয়সৰ যুৱক-যুৱতীসকলক স্কুল বা কলেজৰ দৰে আনুষ্ঠানিক পৰিৱেশত নহয়, অনানুষ্ঠানিক পৰিৱেশত, যেনে পৰিয়ালৰ ভিতৰত (হোমস্কুলিং) কৰা হ’ব পাৰে। আন কিছুমান বৃত্তিত যথেষ্ট পৰিমাণৰ শিক্ষকতা জড়িত হ’ব পাৰে (যেনে যুৱ কৰ্মী, পাষ্টৰ)।
বেছিভাগ দেশতে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ আনুষ্ঠানিক পাঠদান সাধাৰণতে দৰমহা পোৱা পেছাদাৰী শিক্ষকে কৰে। এই লেখাটোত সেইসকলৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে যিসকলক আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ প্ৰেক্ষাপটত, যেনে বিদ্যালয় বা প্ৰাৰম্ভিক আনুষ্ঠানিক শিক্ষা বা প্ৰশিক্ষণৰ অন্য স্থানত আনক শিকোৱাৰ বাবে নিজৰ মূল ভূমিকা হিচাপে নিয়োজিত কৰা হৈছে।
Table of Contents
প্ৰাচীন আৰম্ভণি Ancient Beginnings
- প্ৰথম পৰামৰ্শদাতা (The First Mentors): শিক্ষাদানৰ ইতিহাস মেছোপটেমিয়া আৰু ইজিপ্তৰ দৰে প্ৰাচীন সভ্যতাৰ পৰা পোৱা যায়, য’ত লিপিকাৰ আৰু পুৰোহিতসকলে যুৱসকলক জ্ঞান প্ৰদান কৰিছিল।
- দাৰ্শনিকসকলৰ ভূমিকা (The Role of Philosophers): প্ৰাচীন গ্ৰীচত ছক্ৰেটিছ, প্লেটো আৰু এৰিষ্টটলৰ দৰে দাৰ্শনিকসকলে সমালোচনামূলক চিন্তা আৰু সংলাপৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি আধুনিক শিক্ষাদান পদ্ধতিৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল।
মধ্যযুগীয় আৰু নৱজাগৰণ যুগ (Medieval and Renaissance Eras)
- সন্ন্যাসী পৰম্পৰা (The Monastic Tradition): মধ্যযুগত, মঠবোৰে শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰিছিল, আৰু সন্ন্যাসীসকল তেওঁলোকৰ সময়ৰ শিক্ষাবিদ আছিল।
- দ্য ৰেনেছাএডুকেটৰচ (The Renaissance Educators): ৰেনেছাৰ সময়ছোৱাত ইৰাচমাছ আৰু কোমেনিয়াছৰ দৰে মানৱতাবাদী শিক্ষাবিদৰ উদ্ভৱ হৈছিল, যিয়ে এক সু-বৃত্তাকাৰ শিক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল।
আধুনিক শিক্ষাৰ জন্ম (The Birth of Modern Education)
- জ্ঞানযুগ (The Enlightenment Era): জ্ঞানৰ যুগে যুক্তি, বিজ্ঞান আৰু উদাৰ কলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি ধৰ্মনিৰপেক্ষ শিক্ষাৰ দিশত এক পৰিৱৰ্তন আনিছিল।
- বাধ্যতামূলক শিক্ষা (Compulsory Education): অষ্টদশ আৰু ঊনবিংশ শতিকাত বহুতো দেশত বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ প্ৰৱৰ্তন ঘটিছিল, যাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ মাজত শিক্ষা লাভ কৰিছিল।
শিক্ষাবিজ্ঞানৰ অগ্ৰগামী (Pioneers of Pedagogy)
- হোৰেচ মান (Horace Mann): “আমেৰিকান শিক্ষাৰ জনক” বুলি জনাজাত, মানে ৰাজহুৱা শিক্ষা আৰু শিক্ষকপ্ৰশিক্ষণত চেম্পিয়ন হৈছিল।
- মাৰিয়া মণ্টেছৰী (Maria Montessori): মণ্টেছৰীৰ অভিনৱ শিক্ষণ পদ্ধতিবোৰশিশু-কেন্দ্ৰিক শিক্ষা আৰু হাতৰ অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল।
- জন ডেৱি (John Dewey): ডেৱিৰ প্ৰগতিশীল শিক্ষাৰ ধাৰণাবোৰে অভিজ্ঞতা আৰু সমস্যা সমাধানৰ জৰিয়তে শিকাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।
প্ৰত্যাহ্বান আৰু বিজয়
- বিশ্বযুদ্ধ আৰু শিক্ষা (World Wars and Education): দুয়োখন বিশ্বযুদ্ধই শিক্ষা ব্যৱস্থাত ব্যাঘাত জন্মাইছিল, কিন্তু শিক্ষকসকলে তেওঁলোকৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে স্বাভাৱিকতাৰ অনুভূতি বজাই ৰখাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।
- নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলন (Civil Rights Movement): আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ সময়ত সমান শিক্ষাৰ যুঁজত শিক্ষকসকল শীৰ্ষস্থানত আছিল।
ডিজিটেল যুগ The Digital Age
- শ্ৰেণীকোঠাত প্ৰযুক্তি Technology in the Classroom: একবিংশ শতিকাত প্ৰযুক্তিৰ একত্ৰীকৰণবৃদ্ধি হৈছে, শিক্ষকসকলে শিক্ষিত কৰা আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলে শিকাৰ পদ্ধতিসলনি কৰিছে।
- অনলাইন শিক্ষা Online Education: কোভিড-19 মহামাৰীয়ে অনলাইন শিক্ষা গ্ৰহণ তৎক্ষণাৎ বৃদ্ধি কৰে, বিশ্বব্যাপী শিক্ষকসকলৰ বাবে নতুন প্ৰত্যাহ্বান আৰু সুযোগ উপস্থাপন কৰে।
শিক্ষাদানৰ হৃদয় The Heart of Teaching
- সমৰ্পণ Dedication: সমগ্ৰ ইতিহাসত, শিক্ষকসকলে তেওঁলোকৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ প্ৰতি অটল সমৰ্পণ আৰু জ্ঞানৰ অন্বেষণ প্ৰদৰ্শন কৰিছে।
- আৱেগিক প্ৰভাৱ Emotional Impact: শিক্ষকসকলে তেওঁলোকৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ ওপৰত স্থায়ী প্ৰভাৱ পেলায়, তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যত গঢ়ে আৰু প্ৰজন্মঅতিক্ৰম কৰা মূল্যবোধ সৃষ্টি কৰে।
উপসংহাৰ:
আমি শিক্ষকসকলৰ ইতিহাসৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰাৰ লগে লগে, এইটো স্পষ্ট হৈ পৰে যে এই শিক্ষাবিদসকল বহু শতাব্দী ধৰি জ্ঞান, জ্ঞান আৰু অনুপ্ৰেৰণাৰ মশালবাহক হৈ আহিছে। সমাজ গঠন আৰু মন ৰক্ষা কৰাত তেওঁলোকৰ ভূমিকা সমগ্ৰ ইতিহাসত শিক্ষকসকলৰ গভীৰ প্ৰভাৱৰ প্ৰমাণ। আহক আমি আমাৰ পৃথিৱী খন গঢ়ি তোলাত সহায় কৰা এই অখ্যাত নায়কসকলৰ অটল সমৰ্পণক সন্মান আৰু প্ৰশংসা কৰি আহক, এবাৰত এটা শিক্ষা।
………