| ৪ | ১৯৬২ (তৃতীয় লোকসভা) | গুলজাৰিলাল নন্দা | জঃ ৪ জুলাই, ১৮৯৮ মৃঃ ১৫ জানুৱাৰী, ১৯৯৮ | সবৰকান্থ | ২৭ মে, ১৯৬৪ৰ পৰা ৯ জুন, ১৯৬৪ লৈ | ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ |
গুলজাৰিলাল নন্দা আছিল ভাৰতৰ এগৰাকী ৰাজনৈতিক নেতা তথা অৰ্থনীতিবিদ। ১৯৬৪ চনত জৱাহৰলাল নেহৰু আৰু ১৯৬৬ চনত লালবাহাদুৰ শাস্ত্ৰীৰ মৃত্যুৰ বাবে তেখেত দুবাৰকৈ ভাৰতৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচিত নতুন প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যকালৰ জৰিয়তে তেওঁৰ দুয়োটা কাৰ্যকালৰ অন্ত পৰিছিল। ১৯৯৭ চনত তেখেতক ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্ন প্ৰদান কৰা হৈছিল।
Table of Contents
Early life
Birth
নন্দাৰ জন্ম ১৮৯৮ চনৰ ৪ জুলাইত ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ পঞ্জাৱৰ শিয়ালকোটত এটা পাঞ্জাৱী হিন্দু খাত্ৰী পৰিয়ালত হৈছিল। [3] ভাৰত বিভাজনৰ পিছত ১৯৪৭ চনত শিয়ালকোট পাঞ্জাৱ প্ৰদেশ পাকিস্তানৰ অংশ হৈ পৰে। নন্দাই লাহোৰ, অমৃতসৰ, আগ্ৰা আৰু এলাহাবাদত শিক্ষা লাভ কৰিছিল।
তেওঁ 1921 চনত মহাত্মা গান্ধীক লগ কৰিছিল, য’ত তেওঁ তেওঁৰ অনুৰোধত গুজৰাটত বসতি স্থাপন কৰিছিল।
Research worker
নন্দাই এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয়ত (1920-1921) শ্ৰমিক সমস্যাৰ ওপৰত গৱেষণা পণ্ডিত হিচাপে কাম কৰিছিল, আৰু 1921 চনত বোম্বাইৰ ৰাষ্ট্ৰীয় মহাবিদ্যালয়ত (মুম্বাই) অৰ্থনীতিৰ অধ্যাপক হৈছিল। একে বছৰতে তেওঁ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ বিৰুদ্ধে ভাৰতীয় অসহযোগ আন্দোলনত যোগদান কৰে। 1922 চনত, তেওঁ আহমেদাবাদ টেক্সটাইল লেবাৰ এছ’চিয়েচনৰ সম্পাদক হয় য’ত তেওঁ 1946 চনলৈকে কাম কৰিছিল। তেওঁ ১৯৩২ চনত সত্যাগ্ৰহৰ বাবে আৰু পুনৰ ১৯৪২ চনৰ পৰা ১৯৪৪ চনলৈ কাৰাবাস খাটিছিল। তেওঁক “এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰাক্তন ছাত্ৰ সন্থা”, এনচিআৰ, গাজিয়াবাদ (গ্ৰেটাৰ নয়ডা) অধ্যায় 2007-2008 ৰ পৰা 42 জন সদস্যৰ তালিকাত “প্ৰাউড পাষ্ট এলামনাই” ৰে সন্মানিত কৰা হৈছিল, যাৰ পঞ্জীয়ন নং 407/2000 আছিল।
তেওঁ লক্ষ্মীক বিয়া কৰায়, যাৰ সৈতে তেওঁৰ দুটা পুত্ৰ আৰু এজনী কন্যা আছিল
Lok Sabha member
নন্দা ১৯৫৭ চনৰ নিৰ্বাচনত লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হৈছিল, আৰু কেন্দ্ৰীয় শ্ৰম, নিযুক্তি আৰু পৰিকল্পনা মন্ত্ৰী আৰু পিছত পৰিকল্পনা আয়োগৰ উপাধ্যক্ষ হিচাপে নিযুক্ত হৈছিল। তেওঁ ১৯৫৯ চনত ফেডাৰেল ৰিপাব্লিক অৱ জাৰ্মানী, যুগোশ্লাভিয়া আৰু অষ্ট্ৰিয়া ভ্ৰমণ কৰে।
১৯৬২ চনৰ নিৰ্বাচনত গুজৰাটৰ চাবৰকান্থা সমষ্টিৰ পৰা নন্দা পুনৰ লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হয়। তেওঁ ১৯৬২ চনত কংগ্ৰেছ ফ’ৰাম ফৰ ছ’চিয়েলিষ্ট একচন আৰম্ভ কৰিছিল। তেওঁ ১৯৬২-১৯৬৩ চনত কেন্দ্ৰীয় শ্ৰম আৰু নিযুক্তি মন্ত্ৰী আৰু ১৯৬৩-১৯৬৬ চনত গৃহ মন্ত্ৰী আছিল।
১৯৬৭ আৰু ১৯৭১ চনৰ নিৰ্বাচনত হাৰিয়ানাৰ কাইথাল (লোকসভা সমষ্টি)ৰ পৰা নন্দা পুনৰ লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হৈছিল। তেওঁ এজন নীতিগত ব্যক্তি আছিল। ১৯৭১ চনত তেওঁ কংগ্ৰেছৰ পৰা পদত্যাগ কৰি কয় যে তেওঁ সেই যুগৰ ৰাজনীতি পছন্দ নকৰে।
Interim Prime Minister অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী
নন্দা তেৰ দিনৰ বাবে দুবাৰকৈ ভাৰতৰ অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল: ১৯৬৪ চনত প্ৰথম প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহৰলাল নেহৰুৰ মৃত্যুৰ পিছত প্ৰথমবাৰৰ বাবে, আৰু ১৯৬৬ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী লাল বাহাদুৰ শাস্ত্ৰীৰ মৃত্যুৰ পিছত দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে। এই দুয়োটা সময়ছোৱাতে তেওঁ ভাৰতৰ গৃহমন্ত্ৰী আছিল, আৰু এইকাৰণেই তেওঁক প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰা হৈছিল। ভাৰতীয় সংবিধানত কাৰ্যকৰী প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কোনো ব্যৱস্থা নাই যিদৰে বহুলভাৱে প্ৰচাৰিত কিন্তু ভুলভাৱে প্ৰচাৰিত হয়। তেওঁৰ দুয়োটা চৰ্তাৱলী ঘটনাবিহীন আছিল, তথাপিও ১৯৬২ চনত চীনৰ সৈতে যুদ্ধ আৰু ১৯৬৫ চনত পাকিস্তানৰ সৈতে যুদ্ধৰ পিছত শাস্ত্ৰীৰ মৃত্যুৰ পিছতে নেহৰুৰ মৃত্যুৰ পিছত দেশখনৰ বাবে সম্ভাৱ্য বিপদৰ বাবে সেইবোৰ সংবেদনশীল সময়ত আহিছিল। ১৯৯৮ চনৰ ১৫ জানুৱাৰীত ৯৯ বছৰ বয়সত নন্দাৰ মৃত্যু হয়; ১৯৯৭ চনৰ ২৫ নৱেম্বৰৰ পৰা যেতিয়া মালাৱীয়ৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি হেষ্টিংছ বান্দাৰ মৃত্যু হয়; তেওঁৰ নিজৰ মৃত্যুলৈকে নন্দা আটাইতকৈ পুৰণি জীৱিত প্ৰাক্তন ৰাজ্যিক নেতা আছিল। তেওঁৰ মৃত্যুত, নন্দা দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় নেহৰু কেবিনেটৰ অন্তিম জীৱিত সদস্য আৰু উনবিংশ শতিকাত জন্ম গ্ৰহণ কৰা অন্তিম জীৱিত ৰাজ্যিক নেতা আছিল।
Gandhian life
মৃত্যুৰ সময়ত কোনো ব্যক্তিগত সম্পত্তি নোহোৱাকৈ তেওঁ অতি সৰল জীৱন যাপন কৰিছিল। তেওঁ কেতিয়াও ৰাজনীতিক তেওঁৰ পাৰিবাৰিক জীৱনক প্ৰভাৱিত কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া নাছিল। তথাপিও তেওঁৰ পৰিয়ালৰ বাবে সদায় পৰ্যাপ্ত সময় আছিল। তেওঁ এবাৰ তেওঁৰ চৰকাৰে চালকক এখন গাড়ীৰ বাবে প্ৰদান কৰিছিল যিটো তেওঁৰ পৰিয়ালে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ কেতিয়াও তেওঁৰ পৰিয়ালক তেওঁৰ চৰকাৰী বাহন ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া নাছিল। তেওঁ এবাৰ তেওঁৰ কৰ্মচাৰীৰ ওপৰত খং উঠিছিল যেতিয়া তেওঁ গম পাইছিল যে তেওঁৰ নাতি তেজছে তেওঁৰ কাৰ্যালয়ৰ কাগজ ব্যৱহাৰ কৰিছিল আৰু এখন ছবি আঁকিছিল। তেওঁ লগে লগে বজাৰৰ পৰা কাগজ কিনিছিল আৰু নাতিক ইয়াৰ ওপৰত আঁকিবলৈ দিছিল।
তেওঁ দেশত বৰ্ধিত দুৰ্নীতিৰ বিষয়েও চিন্তিত আছিল আৰু বিষয়া আৰু সাধাৰণলোকৰ দ্বাৰা অপব্যয়ী ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিছিল। তেওঁ ইন্দিৰা গান্ধীৰ জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল, কিয়নো তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল যে অত্যাচাৰৰ বাবে ভাৰতলৈ গণতন্ত্ৰ অনাৰ ত্যাগ অৰ্থহীন হৈ পৰিছে।
In popular culture
এগৰাকী সমৰ্পিত কৰ্মী – শ্ৰী গুলজাৰিলাল নন্দা হৈছে এ. কে. গুৰহাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ বিভাগৰ দ্বাৰা প্ৰযোজিত 1999 চনৰ এখন চুটি তথ্যচিত্ৰ য’ত প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে শ্ৰমিক আৰু আনসকলৰ প্ৰতি নন্দাৰ কাম সামৰি লোৱা হৈছে আৰু অন্যথা।